LION phase 3: ACT I FLANDRIA
/ AN AFROPEAN FOUNDING MYTH
In hunnen uitersten toestand droomden de Vlamingen dat God, onder de gedaente van een gulden ridder hun eenen zyner Heiligen toezond om hen te verlossen.'
Hendrik Conscience, De Leeuw van Vlaenderen
Il faut qu’il y ait de l’intrus dans l’étranger, sans quoi il perd son étrangeté. Aussi n’est-il ni logiquement recevable, ni éthiquement admissible, d’exclure toute intrusion dans la venue de l’étranger.
Jean-Luc Nancy, L’Intrus
Sinds de Vlaams-Congolese kunstenaar Roland Gunst dertig jaar geleden van zijn Afrikaanse geboorteland naar Vlaanderen verhuisde, is de Vlaamse leeuw een bij-zonder dubbelzinnig symbool voor hem. Enerzijds boezemt de klauwende leeuw, zoals die opgevoerd wordt door de
vendelzwaaiende extreemrechtse strekkingen in de jaren negentig, de jonge Roland angst in. De Vlaamse vlag wordt gekaapt als het symbool van een vooronderstelde, (zowel genetisch als fantasmatisch) zuivere Vlaamse identiteit die iedere vorm van vreemdheid afwijst en uitsluit. Gunst voelt zich een indringer in eigen land en onderdrukt zijn Congolese roots als overlevingsstrategie. Anderzijds wakkert diezelfde angst een hartstochtelijk verlangen in hem aan naar de komst van een Leeuw van Vlaanderen, die zijn volk zal verlossen en die, zoals de Vlaamse vlag al
doet vermoeden, een zwarte leeuw is.
In de muzikale lecture performance Flandria, die de grijze zone opzoekt tussen historie en mythologie, is het eindelijk zover: de zwarte leeuw koning Lion I van Vlaanderen zal ten tonele verschijnen, niet om Vlaanderen van de Fransen te verlossen zoals in Consciences boek maar om het
integratievraagstuk waarmee onze samenleving worstelt voor eens en altijd op te lossen. Als ultieme belichaming van een hybride, meervoudige identiteit gooit koning Lion I zichzelf in de strijd tegen het afschuw-wekkende monster van de assimilatie, dat ieder anders zijn met huid en haar
verslindt. In een mystiek ritueel met jonkvrouw Flandria (sopraan Emma Posman), de personificatie van Vlaanderen, en met operamuziek gecomponeerd door Benjamien Lycke opgevoerd door het gerenommeerde Kugoni Trio (viool, saxofoon en piano) zal Gunst de inval van
Koning Lion I en het ontstaan van een Afropees koninkrijk in onze contreien verbeelden. Tegelijk biedt Gunst zijn reflecties op de Vlaamse identiteit aan, vanuit zijn persoonlijk verhaal en de geschiedenis van de Afro-Europese relaties. Flandria wordt opgevoerd in een installatie waarin symbolen uit de Vlaamse en Congolese culturele traditie naast elkaar mogen bestaan en in elkaar overgaan. In dit Afropese koninkrijkje wordt het tijdperk van de onzuiverheid en de interculturaliteit gevierd. Het kan nu ieder ogenblik aanbreken. Het is er eigenlijk al.
De verlosser is komende.
Since the Flemish-Congolese artist Roland Gunst moved from his African homeland to Flanders thirty years ago, the Flemish lion is a particularly ambiguous symbol for him. On the one hand, the clawing lion, as represented by the extreme right-wing tendencies in the nineties, instills the young Roland fear. The Flemish flag is hijacked as the symbol of a presupposed, (both genetically and fantasmatically) pure Flemish identity that rejects and excludes any form of strangeness. Gunst feels like an intruder in his own country and oppresses his Congolese roots as a survival strategy. On the other hand, that same fear arouses a passionate desire in him for the arrival of a Lion of Flanders, who will redeem his people and who, as the Flemish flag suggests, is a black lion.
In the lecture opera performance Flandria, which seeks out the gray zone between history and mythology, it is finally time: the lion king Lion I of Flanders will appear on the scene, not to liberate Flanders from the French as in Conscience’s book but to tackle -once and for
all - the integration issue our society struggles with. As the ultimate embodiment of a hybrid, multiple identity, King Lion I fights against the horrifying monster of assimilation. In a mystical ritual with lady Flandria (soprano Emma Posman), the personification of Flanders, Gunst will visualise the invasion of King Lion I and the birth of an Afro-European kingdom. At the same time, Gunst offers his reflections on Flemish identity, from his personal story and the history of Afro-European relations. Flandria is presented in an installation in which symbols from the Flemish and Congolese cultural traditions may coexist and merge. In this Afropean kingdom, the era of impurity and interculturality is celebrated. It can arrive at any moment. It is actually there already.
The saviour is coming.
Flandria is an animated sculpture representing the rigide Flemish nationalist identity discourse transforming into a hybrid / Afropean identity discourse.
This scarification marks Flandria’s passage to another stage of life, from a white Flemish identity to an Afropean identity. The Yombe-people that form part of Gunst’s ancestry mark their social and political identity on their face in abstract forms. It is a gesture to demarcate a civilised and matured body from a body in his natural state. The scarification represents the African culture present in Europeans’ DNA, which reappears at the surface once they come in contact with Afropeanism.
Flandria is the vessel through which Flemisch identity will enter the liminal space to be transformed with the guidance of Nganga Nkisi Roland Gunst (John K Cobra).
"The liminal component of such rites begins with the construction of a small shelter of leaves about a mile away from the capital village. This hut is known as kafu or kafwi, a term Ndembu derive from ku-fwa, “to die,” for it is here that the chief-elect dies from his commoner state." (Victor Turner, 1969)
In Flandria Roland Gunst / John K Cobra creates a spacial representation of the liminal space (a ritual space) called 'la machine mystique'.
A liminal space is the time between the 'what was' and the 'next.' It is a place of transition, waiting, and not knowing. Liminal space is where all transformation takes place, if we learn to wait and let it form us.
In anthropology, liminality (from the Latin word līmen, meaning "a threshold") is the quality of ambiguity or disorientation that occurs in the middle stage of a rite of passage, when participants no longer hold their pre-ritual status but have not yet begun the transition to the status they will hold when the rite is complete. During a rite's liminal stage, participants "stand at the threshold" between their previous way of structuring their identity, time, or community, and a new way, which completing the rite established.
The mystical machine functions as a memory board (a mnemonic instrument) activating history and cultural traditions in order to reconstruct Flanders's true identity, a hybride identity.
King Lion’s armour, built like a Congolese power figure, is topped by a helmet consisting of the golden helmet of a Flemish knight and a Congolese female hairpiece worn by Congolese kings to represent their forefathers as women. The essence of a King is a woman.
CREDITS
Concept,direction, text and performance John K Cobra / Roland Gunst
Composition Benjamien Lycke
Libretto Mien Bogaert
Dramaturgy Matthias Velle
Scenography Kachiri Faes
Costume design Thomas van Dyk
Light design Stef Stessel
Soprano Emma Posman
Musical execution Kugoni Trio
Production manager Rozemarijn van Kalmthout
Production John K Cobra Institute of Videoartfacts, LOD muziektheater
Coproduction NTGent, Victoria Deluxe, Vooruit, BOZAR
In collaboration with De Grote Post With thanks to WIPCOOP / Mestizo Arts Platform
With the support of the TAX Shelter measure of the Belgian Federal Government